Artroskopia

Artroskopia to zabieg chirurgiczny polegający na „zajrzeniu” do wnętrza stawu w celu zbadania i leczenia pojawiających się tam problemów. Ma najlepiej udokumentowaną skuteczność zarówno diagnostyczną, jak i leczniczą zwłaszcza w przypadku stawu kolanowego. Metoda ta pozwala na dokładne zdiagnozowanie problemów dotyczących stawu i jest idealnym uzupełnieniem badania klinicznego,badań dodatkowych np. rezonansu magnetycznego,badania radiologicznego czy ultrasonografii. Najczęściej wykonuje się artroskopię kolana, ale można badać w ten sposób także staw barkowy, biodrowy, skokowy, nadgarstek,a nawet stawy palców. W przypadku zapalenia stawów, uszkodzenia chrząstki lub więzadeł albo bólu i osłabienia stawu artroskopia może być konieczna, aby sprawdzić, na czym polega problem. Zabieg ten może także służyć do pobierania próbek tkanki (biopsji) lub do wycięcia lub usunięcia luźnych części tkanki, kości lub chrząstki w stawie.

Wskazania do wykonania artroskopii

Urazy stawów, niestabilności stawów, złamania śródstawowe, reumatoidalne zapalenie stawów(RZS), infekcja stawu, dna moczanowa ,zmiany zwyrodnieniowe ,zmiany przeciążeniowe, jałowe martwice, obecność ciał obcych lub wolnych w stawie.

Przeciwwskazania

Ogólny stan zdrowia pacjenta,choroby ogólnoustrojowe, np. nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienia serca, cukrzyca, choroba wieńcowa, zaburzenia rytmu serca, alergia (konieczna dodatkowa konsultacja i przygotowanie do operacji przez lekarza rodzinnego),infekcje górnych dróg oddechowych lub układu moczowego,znaczne ograniczenie ruchomości stawu (sztywność kolana),przyjmowanie leków zmniejszających krzepliwość krwi, np. Aspiryna, Acard, Warfin (konieczna dodatkowa konsultacja i przygotowanie do operacji przez lekarza rodzinnego),stan zapalny kolana bądź tkanek w pobliżu stawu.

Przygotowanie do zabiegu

W okresie dwóch tygodni przed zabiegiem: Lekarz przeprowadza wywiad z pacjentem w celu określenia czy dany pacjent kwalifikuje się do zabiegu (jeśli istnieją takie problemy jak niewydolność serca, rozedma płuc, cukrzyca lub nadciśnienie tętnicze, powinny one być minimalizowane w celu przeprowadzenia zabiegu), lekarz ustala czy pacjent kwalifikuje się do zabiegu w trybie leczenia jednego dnia. Przedoperacyjna ocena zdrowia pacjenta obejmuje w szczególności badanie fizykalne oraz badanie krwi ( w tym grupa krwi potwierdzona przez analityka medycznego) i moczu. Lekarz może uznać za konieczne zaprzestanie przyjmowania niektórych leków, utrudniających krzepnięcie krwi m.in.: aspirynę, ibuprofen, naproksen lub innych leków. Lekarz zaleci jakie lekarstwa należy przyjąć w dniu zabiegu, dlatego niezwykle istotne jest wskazanie leków, na które jesteśmy uczuleni. Należy poinformować o ilości spożywanego alkoholu, zwłaszcza jeśli były to duże ilości, szczególnie w ciągu dwóch tygodni przed zabiegiem W przypadku palaczy, zalecane jest zmniejszenie ilości lub zaprzestanie palenia, ponieważ nikotyna może spowolnić gojenie się ran. Zawsze należy informować lekarza o wszystkich stanach zapalnych w organizmie.

W dniu zabiegu: zaleca się aby nie pić i nie jeść w ciągu 6-12 godzin przed zabiegiem, po konsultacji z lekarzem można przyjąć ustalone leki.

Opis zabiegu

Zabieg trwa od 45 minut do półtorej godziny i wykonywany jest w znieczuleniu podpajęczynówkowym lub ogólnym. Pacjent układany jest w pozycji leżącej lub siedzącej dogodnej do operacji stawu. Jak przy każdym zabiegu powierzchnia skóry wokół badanego stawu jest obkładana sterylnymi serwetami chirurgicznymi, a skóra w miejscu przeprowadzania badania przemywana środkiem dezynfekującym. Jeśli tylko jest to możliwe, to powyżej badanego stawu zakładana jest opaska uciskowa, tzw. opaska Esmarcha. Ma ona na celu wywołanie niedokrwienia by wykluczyć krwawienie podczas wziernikowania stawu, co powoduje brak dokładnej widoczności.Sama artroskopia polega na dokładnym obejrzeniu stawu od środka za pomocą artroskopu, czyli specjalnego urządzenia, dzięki, któremu wprowadza się do wnętrza stawu endoskop (cienką metalową rurkę z mikrokamerą). Artroskop wsuwa się do stawu przez niewielkie nacięcia w okolicy stawu w ściśle określonych miejscach. Jest to bezpieczne, bo dla każdego stawu są wyznaczone punkty anatomiczne, poprzez które można to robić. Pole widzenia oświetlają światłowody, a obraz z mikrokamery ogląda się w powiększeniu na monitorze. Dzięki temu lekarz może dokładnie obejrzeć struktury wewnątrzstawowe.

By dokładniej opisać zabieg powiedzmy, że do badanego stawu wprowadza się również odpowiedni wężyk lub wężyki, którymi podawany jest w trakcie badania gaz lub roztwór wodny (0,9% roztwór chlorku sodu). Wypełnienie stawu roztworem wodnym lub gazem ułatwia obejrzenie jego „wnętrza” przez układ optyczny artroskopu.

W badaniu dokonuje się oceny struktur stawowych, czyli chrząstki stawowej, błony maziowej, więzadeł, ścięgien mięśni przechodzących przez staw, łąkotek i innych struktur charakterystycznych dla badanego stawu. Tę część zabiegu artroskopii nazywa się artroskopią diagnostyczną. Do stawu następnie wprowadza się miniaturowe narzędzia chirurgiczne i wykonuje niezbędne zabiegi naprawcze, np. szycie lub usunięcie uszkodzonej części łąkotki czy wycięcie przerośniętej błony maziowej, rekonstrukcję więzadeł, korekcję niestabilności lub przykurczu. Pozwala to na uniknięcie operacyjnego otwierania stawu i skrócenie po zabiegu czasu powrotu do pełnej sprawności fizycznej. Mówimy wtedy o artroskopii operacyjnej albo terapeutycznej. Przy właściwej kwalifikacji pacjentów wszystkie artroskopie są lecznicze. Należy pamiętać że mimo małych nacięć na skórze operacje wewnątrzstawowe niczym nie różnią się od tych wykonywanych metoda otwartą i wymagają specjalnego prowadzenia niekiedy odciążenia ( okresowego chodzenia o kulach) i mogą powodować powstawanie krwiaka w stawie, wysięku lub groźniejszych powikłań nawet ropnego zapalenia stawu. Jednak wykonywanie zabiegów artroskopowo pozwala zmniejszyć ryzyko tych niepożądanych komplikacji nawet 1000 krotnie.

Zalety metody artroskopowej

Mała inwazyjność,niewielkie nacięcia - niewielkie blizny,krótki czas pobytu w szpitalu,szybki powrót do aktywności,duża dokładność dzięki temu, że obraz oglądany przez chirurga jest powiększony,możliwość oceny funkcjonowania stawu podczas ruchu.

Zalecenia po zabiegu – rekonwalescencja

Po zabiegu pacjent otrzymuje przez kilka dni leki przeciwbólowe i przeciwzakrzepowe (heparyny). Zaleca się ograniczenie aktywności fizycznej do niezbędnego minimum przez conajmniej tydzień. Jak łatwo się można spodziewać organizm reaguje na wykonaną operację. Reakcja jest większa jeżeli krwiak pooperacyjny jest duży. Siadanie, stawanie i chodzenie możliwe jest w pierwszej dobie po operacji. Zwykle pełne obciążanie nogi możliwe jest po ok. 7 dniach. Po artroskopii nie ma konieczności stosowania stabilizatora stawu. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy uszkodzona łąkotka została zeszyta lub wykonano zabieg naprawczy na chrząstce lub więzadłach a staw wymaga czasowego unieruchomienia. W tym wypadku pacjent informowany jest o potrzebie stabilizacji stawu w czasie chodzenia.

Po zabiegu należy zwrócić szczególną uwagę na:
Typowe objawy pooperacyjne: stany gorączkowe i umiarkowany ból, głównie wieczorem (do 38°C),ból okolicy operowanej jest czymś normalnym (dysponujemy całą gamą bardzo skutecznych leków przeciwbólowych podawanych w miarę potrzeby pacjentom). Obrzęk i płyn w stawie ,niewielkie sączenie krwi z rany pooperacyjnej, trudności w utrzymywaniu pełnego wyprostu stawu, umiarkowany do dużego, krwawy wylew podskórny na goleni i pod kolanem , obrzęk okolicy kostek i goleni, po znieczuleniu może dojść do zatrzymania moczu tak,że konieczne jest wprowadzenie do pęcherza moczowego cewnika.

Jeżeli jednak: temperatura ciała jest stale podwyższona (ponad 38,5°C) ,okolica rany zmieniła się i jest coraz bardziej obrzęknięta i zaczerwieniona, ból w stawie zamiast stopniowo maleć stale nasila się, z rany wydobywa się duża ilość wydzieliny krwistej , obrzęk kostek jest bolesny i powiększa się, pojawiają się i utrzymują nudności i wymioty, pojawił się silny ból głowy.

W takich przypadkach należy niezwłocznie skontaktować z N.Z.O.Z. „Święta Monika” w Myszkowie, lekarzem który przeprowadził operację, najbliższym szpitalem lub ze swoim lekarzem rodzinnym.